Ορισμένες σκέψεις πάνω στο σύμφωνο συμβίωσης (και όχι μόνο) από μια αριστερή σκοπιά
Ορισμένες σκέψεις πάνω στο σύμφωνο συμβίωσης (και όχι μόνο) από μια αριστερή σκοπιά
Ξεκινώντας λίγο πιο γενικά
Το λεγόμενο «έμφυλο» είναι ένα ζήτημα, που ανοίγει κατά καιρούς, συνήθως στρεβλά. Εάν πιαστούμε από τον παράγοντα της κοινωνικής αποδοχής, που συνήθως αποτελεί τη βασική κουβέντα, σίγουρα μπορούμε να πούμε πολλά. Η μη κοινωνική αποδοχή και κατά συνέπεια οι ρατσιστικές συμπεριφορές απέναντι στα άτομα των λεγόμενων lgtbq κοινοτήτων είναι φαινόμενα υπαρκτά. Ισχύουν όμως για «όλους»; Γιατί, είναι αλήθεια, πως η ομοφυλοφιλική (ή όποια άλλη παρεμφερής κατηγορία) ελίτ των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων μια χαρά κοινωνικά αποδεκτή είναι και μια χαρά αξιοποιεί αυτή τη σεξουαλική επιλογή της σαν μέσο, για να ανελιχτεί ακόμα παραπάνω. Καθόλου τυχαίο το πώς αναδεικνύεται και από τα κοινωνικά μέσα. Η ρατσιστική αντιμετώπιση απέναντι σε έναν ομοφυλόφιλο δεν στοχεύει γενικά, όποιον έχει την εν λόγω ιδιότητα, αλλά αυτόν, που ανήκει σε μεσαία/κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Τουλάχιστον, επί το πλείστον. Ας σκεφτούμε, πόσα προβλήματα αντιμετωπίζουν, άραγε, οι χλιδάτοι ομοφυλόφιλοι της οθόνης και των περιοδικών, που έχουν κάνει εμπόρευμα τις σεξουαλικές επιλογές τους; Να γιατί, λοιπόν, δεν πρέπει να δούμε το ζήτημα «γενικά», αλλά ταξικά.
Το σύμφωνο ως δικαίωμα
Το σύμφωνο, το οποίο επιλέγεται από αρκετά ετερόφυλα ζευγάρια (παραχωρεί σημαντικά δικαιώματα), αποτελεί -σε ένα βαθμό- βασικό μέλημα για τα ζευγάρια, σήμερα. Να θυμηθούμε σε αυτό το σημείο κάποια λόγια του Λένιν: Όσο πιο πλήρης είναι η ελευθερία διαζυγίου, τόσο σαφέστερο γίνεται στη γυναίκα, ότι πηγή της «σπιτικής σκλαβιάς» της είναι ο καπιταλισμός και όχι η έλλειψη δικαιωμάτων. […] Όλη η «δημοκρατία» συνίσταται στη διακήρυξη και στην παραχώρηση «δικαιωμάτων», που στον καπιταλισμό είναι πολύ λίγο και πολύ συμβατικά πραγματοποιήσιμα, όμως χωρίς μια τέτοια διακήρυξη, χωρίς αγώνα για δικαιώματα αμέσως, αυτή τη στιγμή, χωρίς διαπαιδαγώγηση των μαζών στο πνεύμα αυτού του αγώνα, ο σοσιαλισμός είναι ανέφικτος. Αντίστοιχα, το δικαίωμα στο σύμφωνο συμβίωσης ή στην τεκνοθεσία μπορεί για τον άμεσα ενδιαφερόμενο να είναι βασικό ζήτημα, μέσα όμως από την παραχώρησή του θα αντιληφθεί, πως τα προβλήματα δεν τελειώνουν εκεί και άρα η μη ύπαρξη αυτού του δικαιώματος δεν είναι το βασικό πρόβλημα, που αντιμετωπίζει. Είναι το σύνολο των πολιτικών, που βιώνει άμεσα ή έμμεσα στην καθημερινότητα του και η στέρηση του σε βασικά δικαιώματα στην εργασία, την εκπαίδευση, την περίθαλψη, την ίδια τη ζωή. Βασικό πρόβλημα είναι τελικά το ίδιο το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα και άρα είναι αναγκαία η συγκρότησή στη βάση της ανατροπής του. Κομμάτι αυτής της συγκρότησης είναι και οι διεκδικήσεις στο σήμερα.
Συμφωνείς ή διαφωνείς;
Γενικώς, θα ήταν παράλογο, ο οποιοσδήποτε δημοκρατικός, προοδευτικός άνθρωπος να διαφωνεί με το δικαίωμα των ομοφύλων ζευγαριών στο σύμφωνο συμβίωσης, αλλά και -για να το πάω παραπέρα- στη δυνατότητα να τεκνοθετήσουν. Η σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων (είτε με γάμο, είτε με σύμφωνο συμβίωσης) κρίνεται από το πόσο αυτοί οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν ο ένας στον άλλον και να κάνουν θυσίες ο ένας για τον άλλο. Το βασικό κριτήριο, που θα καθορίσει μια τέτοια σχέση, αλλά και τη δυνατότητα της να γίνει οικογένεια, είναι, λοιπόν, το τι διαθέσεις έχουν οι άνθρωποι, που την απαρτίζουν, ανεξαρτήτως φύλου, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού (χωρίς να σημαίνει, ότι αυτοί οι παράγοντες γενικά δεν επηρεάζουν). Δεν είναι κριτήριο όμως το ότι η εικόνα δύο μπαμπάδων, για παράδειγμα, μπορεί για πολλούς να μην είναι «φυσιολογική». Λες και άλλες εικόνες οικογενειών, στα πρότυπα ας πούμε του «Σπιρτόκουτου» (ταινία του Γιάννη Οικονομίδη, παραγωγής 2002), είναι «φυσιολογικές». Προφανώς τα πράγματα δεν είναι έτσι ή αλλιώς. Οι σχέσεις και οι οικογένειες κρίνονται πάντα από το τι θέλουν και μπορούν να δώσουν οι άνθρωποι, που τις απαρτίζουν. Με αυτή την έννοια λοιπόν, δεν μπορώ να αντιληφθώ το οποιοδήποτε «κατά» πάνω στο λεγόμενο σύμφωνο ως κοινωνικό δικαίωμα. Δεν μπορώ επίσης να εντοπίσω κάποιο «κατά» πάνω στη δυνατότητα τεκνοθεσίας στα ομόφυλα ζευγάρια, αφού ο παράγοντας, που θα κρίνει το πώς θα μεγαλώσουν το παιδί, είναι το πόση αγάπη είναι διατεθειμένοι να του δώσουν. Και η αγάπη, μα κι η κάθε αξία, που θα του εμφυσήσουν, δεν έχει κάποια συγκεκριμένα γεννητικά όργανα. Το ότι μπορεί το παιδί να βιώσει κοινωνικό αποκλεισμό (ένα υπαρκτό σενάριο) δεν είναι πρόβλημα των γονιών! Είναι πρόβλημα της κοινωνίας και το πόσο οπισθοδρομική ή προοδευτική είναι. Το πώς αλλάζει βέβαια είναι μεγάλη κουβέντα. Το σίγουρο είναι, πως για την αριστερά και τους κομμουνιστές είναι τουλάχιστον αναγκαίος ο αγώνας κόντρα στην οπισθοδρόμηση και το σκοτάδι. Η ενίσχυση της κουλτούρας του σεβασμού προς το διαφορετικό είναι κομμάτι αυτού του αγώνα.
Εάν θεωρήσουμε, ότι το σύμφωνο κινείται σε θετική κατεύθυνση, δεν πρέπει, παράλληλα να τρέφουμε ουδεμία αυταπάτη για το τι εκφράζει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, που ακολουθεί το εν λόγω μέτρο. Η ουσία του ρόλου της σημερινής κυβέρνησης έχει φανεί ολοκάθαρα ως προς το με πόσο μεράκι συνεχίζει το τσάκισμα κάθε εναπομείναντος δικαιώματος και κεκτημένου του ελληνικού λαού, διατυμπανίζοντας ταυτόχρονα, πως προσπαθεί να «σώσει» ό,τι μπορεί, ισχυρισμός τουλάχιστον αστείος, όταν έχει ξεγυμνωθεί πλήρως ο πραγματικός χαρακτήρας και οι προθέσεις της. Μήπως όμως με βάση αυτό, θα ήταν αντιφατική μια προοδευτική κίνηση, όπως αυτή του συμφώνου; Κατ’ αρχήν, ακόμα και με αυτή την κίνηση καθόλου δεν αναιρείται ο χαρακτήρας και οι προθέσεις της κυβέρνησης. Περισσότερο μάλλον λειτουργεί σαν στάχτη στα μάτια. Να, πώς καταφέρνει το ζήτημα να παρασυζητιέται, ενώ παράλληλα τα μεγαλύτερα προβλήματα να ξεχνιούνται. Επίσης, είναι ένα μέτρο, που θα μπορούσε κάλλιστα να εφαρμοστεί από την οποιαδήποτε αστική κυβέρνηση, ακόμα και καραμπινάτη τύπου ΠΑΣΟΚ ή ΝΔ (δεν είναι τυχαίο, ότι τα κόμματα αυτά το ψήφισαν). Δε νομίζω, δηλαδή, να αυταπατάται κανείς, πως χέστηκε η ίδια η κυβέρνηση κι όλα -σχεδόν- τα αστικά κόμματα για τα δικαιώματα κα τις ελευθερίες του λαού. Γραμμένο τον έχουν, γραμμένο θα συνεχίσουν να τον έχουν. Κι ας θολώνουν τα νερά με μικροπαραχωρήσεις. Γιατί, εδώ που τα λέμε, μικροπαραχώρηση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μπροστά στο τσάκισμα, που δέχονται δικαιώματα και κατακτήσεις ολόκληρου αιώνα.
Η συγκρότηση πάνω στο «έμφυλο»
Ανέκαθεν θεωρούσα προβληματική την επιλογή ατόμων και συλλογικοτήτων να συγκροτούνται στη βάση του λεγόμενου «έμφυλου», γιατί αντιλαμβάνομαι, ότι κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως φύλου και σεξουαλικής προτίμησης συγκροτείται ως πολιτικό ον σε ταξική βάση. Η θεωρητικοποίηση επομένως και η συγκρότηση πάνω στις σεξουαλικές επιλογές είναι προβληματική και στρεβλή. Κάθε άνθρωπος πρέπει να απολαμβάνει ίσα δικαιώματα στη ζωή, την εργασία, την υγεία, την εκπαίδευση, αλλά και κοινωνικά δικαιώματα και αντίστοιχα να διαμορφώνει τις διεκδικήσεις του. Εάν πάλι η εν λόγω συγκρότηση γίνεται στη βάση της υπεράσπισης δικαιωμάτων και ελευθερίων, προτάσσοντας τον αγώνα ενάντια στο ρατσισμό/φασισμό, υπάρχει σοβαρή υποτίμηση του τελευταίου, πράγμα που σημαίνει, ότι και η εν λόγω συγκρότηση είναι προβληματική. Μην ξεχνάμε, πως ο αγώνας ενάντια στο ρατσισμό και το φασισμό, ο αγώνας για την υπεράσπιση δικαιωμάτων και ελευθεριών περνά μέσα από τον αγώνα ενάντια στο σύστημα και τις πολιτικές του. Ο σεβασμός προς το διαφορετικό, η αλληλεγγύη και η συλλογικότητα είναι στοιχεία, που κατακτιούνται μέσα από αυτόν τον αγώνα και δεν λειτουργούν ξεκομμένα.
Για τη στάση της αριστεράς
Έχουμε αναρωτηθεί γιατί ο κόσμος, που ανήκει στις κατηγορίες των ομοφυλοφίλων δεν στρατεύεται στο κίνημα και την αριστερά ή το κάνει σε πολύ περιορισμένο βαθμό; Έχουμε αναρωτηθεί γιατί επιλέγει τη (λαθεμένη) συγκρότηση πάνω στο «σεξουαλικό» και όχι στο «πολιτικό»; Μήπως πολλές φορές η ίδια η αριστερά, πάνω στο άγχος της να μην αποπροσανατολίσει από την ούτως ή άλλως αποπροσανατολιστική πολιτική αφήγηση και στάση των εν λόγω (lgtbq) ομάδων, δεν έχει επιχειρήσει καν να βάλει από τη δική της σκοπιά το ζήτημα και να θέσει τη δική της προοπτική; Υπάρχει βέβαια και η «αριστερά» (και ακόμα πιο έντονα, κομμάτια της αναρχίας), που το έχει θεοποιήσει, το έχει απολιτικοποιήσει και μάλιστα φτάνει να αναπαράγει μέσα από αυτή της τη στάση τον αντικομμουνισμό. Γιατί, καλή η κριτική στο ΚΚΕ πάνω στις δηλώσεις του περί του συμφώνου. Αλλά, μήπως τελικά η κριτική αυτή καταντά από απολίτικη έως και επικίνδυνη; Σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογώ την τοποθέτηση του ΚΚΕ πάνω στο ζήτημα, που επί της ουσίας -εστιάζοντας στο κομμάτι της τεκνοθεσίας- θεωρεί απαραίτητη προϋπόθεση για τα «σωστά» ερεθίσματα και βιώματα του παιδιού το πατριαρχικό πρότυπο της οικογένειας. Απαράδεκτη θέση, κακά τα ψέματα. Σάμπως όμως και οι άλλοι, που προτάσσουν τον αντισεξισμό το παν’ το πράμα καλύτερα; Μάλλον όχι. Κι ας είμαστε ειλικρινείς, η πολλή σιγουριά και εμμονή πάνω σε ένα ζήτημα, που εκ των πραγμάτων απαιτεί νηφαλιότητα και εμβάθυνση, για να απαντηθεί, είναι άκρως αποπροσανατολιστική και λάθος. Η προσπάθεια όμως απάντησης πρέπει να γίνεται από την αριστερά, που στην τελική δεν έχει κανένα λόγο να φοβάται την προσέγγιση ζητημάτων μη αμιγώς πολιτικών (εν τέλει όμως πολιτικών), σαν αυτό. Αντίθετα, έχει κάθε λόγο να αναδείξει στα εν λόγω κοινωνικά κομμάτια την ανάγκη για τη συγκρότηση, που ανέφερα παραπάνω. Τη συγκρότηση, δηλαδή, πάνω στην πάλη ενάντια στο καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα και στη διεκδίκηση καλύτερων όρων ζωής στο σήμερα.
Σούπα Πάπιας
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου